شنیدن، مهارتی است که اغلب دست کم گرفته می‌شود، اما نقشی حیاتی در هر رابطه‌ای، به ویژه روابط عاطفی، ایفا می‌کند. یک شنونده خوب بودن نه تنها باعث می‌شود طرف مقابل احساس ارزشمندی کند، بلکه به درک عمیق‌تر نیازها، خواسته‌ها و احساسات او نیز کمک می‌کند. آیا می‌خواهید رابطه‌ای صمیمی‌تر و رضایت‌بخش‌تر داشته باشید؟ پس این 12 نکته را برای تبدیل شدن به یک شنونده بهتر به خاطر بسپارید:

• ✅

  حضور ذهنی داشته باشید:

  تمام توجه خود را به طرف مقابل معطوف کنید. تلفن همراه، تلویزیون و سایر عوامل حواس‌پرتی را کنار بگذارید.
• ✅

  تماس چشمی برقرار کنید:

  تماس چشمی نشان می‌دهد که به صحبت‌های طرف مقابل علاقه‌مند هستید و به او احترام می‌گذارید.
• ✅

  زبان بدن خود را کنترل کنید:

  از زبان بدن باز و پذیرا استفاده کنید. به سمت طرف مقابل خم شوید، دست به سینه نشوید و سر خود را به نشانه تایید تکان دهید.
• ✅

  قضاوت نکنید:

  سعی کنید بدون پیش‌داوری و با ذهنی باز به صحبت‌های طرف مقابل گوش دهید.
• ✅

  حرف طرف مقابل را قطع نکنید:

  اجازه دهید طرف مقابل حرفش را تمام کند، حتی اگر با او مخالف هستید.
• ✅

  سوالات باز بپرسید:

  سوالات باز باعث می‌شوند طرف مقابل بیشتر توضیح دهد و شما درک عمیق‌تری از موضوع پیدا کنید. (مثلاً: “بیشتر در این مورد توضیح بده. “)
• ✅

  بازخورد بدهید:

  با بهره‌گیری از کلمات یا عباراتی مانند “متوجه شدم”، “درسته”، یا “جالب است” نشان دهید که به صحبت‌های طرف مقابل گوش می‌دهید.
• ✅

  احساسات طرف مقابل را تصدیق کنید:

  حتی اگر با احساسات طرف مقابل موافق نیستید، سعی کنید آنها را درک و تصدیق کنید. (مثلاً: “به نظر می‌رسد خیلی ناراحتی. “)
• ✅

  همدلی نشان دهید:

  سعی کنید خودتان را جای طرف مقابل بگذارید و از دیدگاه او به موضوع نگاه کنید.

• ✅

  از نصیحت کردن خودداری کنید (مگر اینکه خواسته شود):

  گاهی اوقات افراد فقط نیاز دارند که شنیده شوند و به نصیحت شما نیازی ندارند.
• ✅

  به لحن و زبان بدن طرف مقابل توجه کنید:

  پیام‌ها فقط از طریق کلمات منتقل نمی‌شوند. لحن صدا، حالت چهره و زبان بدن نیز می‌توانند اطلاعات مهمی را منتقل کنند.

با تمرین این نکات، می‌توانید به یک شنونده فعال و همدل تبدیل شوید و کیفیت روابط خود را به طور چشمگیری بهبود بخشید. صبور باشید و به تدریج این مهارت‌ها را در خود تقویت کنید.

چطور در رابطه‌تان بهتر شنونده باشید؟ 12 نکته کلیدی

1. حضور کامل داشته باشید

وقتی کسی با شما صحبت می‌کند، تمام توجه خود را به او معطوف کنید.تلفن همراه خود را کنار بگذارید، تلویزیون را خاموش کنید و از هرگونه عاملی که حواستان را پرت می‌کند، دوری کنید.در واقع، ذهن خود را هم حاضر کنید!به این فکر نکنید که بعد از این چه خواهید گفت یا چه کاری باید انجام دهید.فقط گوش دهید.تماس چشمی برقرار کنید.این نشان می‌دهد که به حرف‌های او اهمیت می‌دهید و فعالانه درگیر صحبت هستید.حالت بدنی شما هم مهم است.رو به طرف مقابل بنشینید یا بایستید و از خمیده بودن یا داشتن حالت دفاعی خودداری کنید.

گاهی با تکان دادن سر یا گفتن کلماتی مانند “آهان” یا “بله” نشان دهید که در حال گوش دادن هستید.

حضور کامل به این معنی است که تمام حواس خود را متمرکز کنید و به طرف مقابل نشان دهید که او مهم‌ترین فرد در آن لحظه است.

2. فعالانه گوش دهید

فعالانه گوش دادن فراتر از فقط شنیدن کلمات است. به این معنی است که سعی کنید منظور و احساسات طرف مقابل را درک کنید. سوال بپرسید تا منظور او را بهتر متوجه شوید. مثلا می‌توانید بپرسید: “منظورت از اینکه گفتی. . . چیست؟” یا “می‌تونی بیشتر توضیح بدی؟” نکات کلیدی را خلاصه کنید. مثلا می‌توانید بگویید: “پس اگر درست فهمیده باشم، تو احساس می‌کنی که. . . ” بازتاب احساسات. سعی کنید احساساتی که طرف مقابل تجربه می‌کند را تشخیص دهید و آنها را بیان کنید. مثلا می‌توانید بگویید: “به نظر می‌رسه خیلی ناراحتی. ” از قضاوت و انتقاد خودداری کنید. هدف شما درک دیدگاه طرف مقابل است، نه محکوم کردن او. به زبان بدن طرف مقابل توجه کنید. آیا او مضطرب، هیجان‌زده یا ناراحت به نظر می‌رسد؟

3. همدلی داشته باشید

همدلی به این معنی است که خود را جای طرف مقابل بگذارید و سعی کنید دنیا را از دریچه چشم او ببینید. سعی کنید احساسات او را درک کنید، حتی اگر با آنها موافق نیستید. به خودتان یادآوری کنید که همه ما تجربه‌های متفاوتی داریم. به جای اینکه سعی کنید مشکل را حل کنید، فقط در کنار او باشید و او را حمایت کنید. از گفتن جملاتی مانند “می‌دانم چه احساسی داری” خودداری کنید، مگر اینکه واقعاً در موقعیت مشابهی قرار گرفته باشید.

4. صبور باشید

به طرف مقابل اجازه دهید تا صحبت خود را به طور کامل به پایان برساند، حتی اگر زمان زیادی طول بکشد. از قطع کردن حرف او خودداری کنید. این کار نشان می‌دهد که به حرف‌های او اهمیت نمی‌دهید و عجله دارید. گاهی اوقات افراد برای بیان احساسات خود به زمان بیشتری نیاز دارند. صبور باشید و به آنها فرصت دهید. حتی اگر با حرف‌های او موافق نیستید، باز هم صبور باشید و به او احترام بگذارید. تمرین کنید تا صبورتر باشید. با گذشت زمان، این کار برایتان آسان‌تر خواهد شد.

5. سوالات باز بپرسید

سوالات باز سوالاتی هستند که نمی‌توان با یک “بله” یا “نه” ساده به آنها پاسخ داد. این سوالات طرف مقابل را تشویق می‌کنند تا بیشتر صحبت کند و دیدگاه خود را به طور کامل بیان کند. مثلا به جای اینکه بپرسید: “آیا امروز روز خوبی داشتی؟”، بپرسید: “امروز چطور گذشت؟” یا به جای اینکه بپرسید: “آیا از این موضوع ناراحت شدی؟”، بپرسید: “این موضوع چه احساسی در تو ایجاد کرد؟” از سوالاتی که پاسخ آنها از قبل مشخص است خودداری کنید. هدف شما یادگیری چیزهای جدید است. سوالات باز ابزاری قدرتمند برای ایجاد ارتباط و درک عمیق‌تر هستند.

6. زبان بدن خود را کنترل کنید

زبان بدن شما می‌تواند تاثیر زیادی بر نحوه درک طرف مقابل از شما داشته باشد. از رفتارهایی که نشان دهنده بی‌علاقگی یا بی‌احترامی هستند خودداری کنید، مانند خمیازه کشیدن، نگاه کردن به اطراف، یا بازی کردن با اشیاء. تماس چشمی برقرار کنید تا نشان دهید که به حرف‌های او توجه می‌کنید. با تکان دادن سر یا لبخند زدن نشان دهید که در حال گوش دادن هستید و احساسات او را درک می‌کنید. حالت بدنی شما باید باز و دعوت‌کننده باشد. دست به سینه ننشینید و پاهایتان را روی هم نیندازید. به زبان بدن طرف مقابل نیز توجه کنید. آیا او احساس راحتی می‌کند یا مضطرب به نظر می‌رسد؟ زبان بدن شما می‌تواند به ایجاد فضای امن و حمایتی برای طرف مقابل کمک کند.

7. از ارائه راه حل عجولانه خودداری کنید

وقتی کسی با شما درد و دل می‌کند، ممکن است وسوسه شوید که بلافاصله راه حل ارائه دهید. اما گاهی اوقات افراد فقط می‌خواهند شنیده شوند و نیاز به راه حل ندارند. قبل از ارائه راه حل، از طرف مقابل بپرسید که آیا به دنبال راه حل است یا فقط می‌خواهد صحبت کند. اگر او به دنبال راه حل نیست، فقط به حرف‌هایش گوش دهید و او را حمایت کنید. گاهی اوقات بهترین کمک، فقط حضور در کنار طرف مقابل و شنیدن حرف‌هایش است. ارائه راه حل عجولانه می‌تواند نشان دهد که به احساسات او اهمیت نمی‌دهید و فقط می‌خواهید مشکل را حل کنید.

8. قضاوت نکنید

هنگام گوش دادن به حرف‌های طرف مقابل، از قضاوت کردن او خودداری کنید. همه ما اشتباه می‌کنیم و تجربه‌های متفاوتی داریم. سعی کنید دیدگاه او را درک کنید، حتی اگر با آن موافق نیستید. از گفتن جملاتی مانند “نباید این کار را می‌کردی” یا “تو مقصری” خودداری کنید. به جای آن، سعی کنید همدلانه و حمایتی باشید. قضاوت کردن باعث می‌شود که طرف مقابل احساس شرمندگی و ناامنی کند و از صحبت کردن با شما خودداری کند. فضای امن و حمایتی ایجاد کنید تا طرف مقابل بتواند آزادانه احساسات و افکار خود را بیان کند.

9. به لحن صدا و زیر و بم صحبت توجه کنید

فقط به کلماتی که گفته می‌شود توجه نکنید، بلکه به لحن صدا و زیر و بم صحبت نیز دقت کنید. لحن صدا می‌تواند احساسات و عواطف پنهانی را آشکار کند. آیا طرف مقابل با لحن شاد، غمگین، عصبانی یا مضطرب صحبت می‌کند؟ به زیر و بم صحبت نیز توجه کنید. آیا صدا بلند و رسا است یا آرام و لرزان؟ گاهی اوقات لحن صدا مهم‌تر از خود کلمات است. تمرین کنید تا به لحن صدا و زیر و بم صحبت افراد توجه کنید. با گذشت زمان، این کار برایتان آسان‌تر خواهد شد.

10. تکرار کنید و شفاف سازی کنید

برای اطمینان از اینکه درست متوجه شده‌اید، نکات کلیدی را تکرار کنید و از طرف مقابل بخواهید که شفاف سازی کند. مثلا می‌توانید بگویید: “پس اگر درست فهمیده باشم، شما می‌گویید که. . . ” یا می‌توانید بپرسید: “می‌تونی این قسمت رو یه کم بیشتر توضیح بدی؟” این کار همچنین نشان می‌دهد که به حرف‌های او توجه می‌کنید و می‌خواهید او را به درستی درک کنید. از پرسیدن سوالات احمقانه نترسید. بهتر است یک سوال بپرسید تا اینکه سوءتفاهم ایجاد شود. تکرار و شفاف سازی ابزاری قدرتمند برای ارتباط موثر است.

11. از حواس پرتی دوری کنید

حواس پرتی می‌تواند مانع جدی برای گوش دادن موثر باشد. قبل از شروع گفتگو، تمام عواملی که ممکن است حواستان را پرت کنند را حذف کنید. تلفن همراه خود را خاموش کنید، تلویزیون را خاموش کنید و از هرگونه فعالیتی که ممکن است تمرکز شما را بر هم بزند خودداری کنید. به طرف مقابل بگویید که تمام توجه خود را به او معطوف کرده‌اید و می‌خواهید به حرف‌هایش گوش دهید. اگر در طول گفتگو حواستان پرت شد، از طرف مقابل عذرخواهی کنید و از او بخواهید که دوباره صحبت کند.

12. تمرین کنید

بهتر شنونده بودن مهارتی است که نیاز به تمرین دارد. سعی کنید در هر مکالمه‌ای از این نکات استفاده کنید و به مرور زمان، به طور طبیعی به یک شنونده بهتر تبدیل خواهید شد. از دوستان و خانواده خود بازخورد بگیرید و از آنها بپرسید که چگونه می‌توانید شنونده بهتری باشید. به کلاس‌های آموزش مهارت‌های ارتباطی بروید یا کتاب‌هایی در این زمینه بخوانید. هرچه بیشتر تمرین کنید، در این زمینه بهتر خواهید شد. هرگز از تلاش برای بهبود مهارت‌های شنیداری خود دست نکشید.